Het prisoners' dilemma

“Twee verdachten zijn gearresteerd in verband met een moord en worden in afzonderlijke cellen vastgehouden. Er is genoeg bewijs om ze allebei te beschuldigen van huisvredebreuk, maar niet voldoende bewijs om ze allebei te beschuldigen van moord.Als één van de verdachten vertelt dat de andere verdachte de moord heeft gepleegd dan wordt de eerste verdachte vrij gelaten en de andere verdachte krijgt een gevangenisstraf van 10 jaar.
Als beide verdachten zwijgen dan worden ze veroordeeld voor huisvredebreuk en krijgen ze beide een gevangenisstraf van 1 maand. Als ze beiden vertellen dat de andere verdachte de moord heeft gepleegd dan krijgen ze elk een gevangenisstraf van 8 jaar.”

In een schema ziet het er voor ‘mij’ als volgt uit:

	Ik zwijg	Ik beken
Hij zwijgt	Ik krijg maand	Ik ben vrij
Hij bekent	Ik krijg 10 jaar	Ik krijg 8 jaar

Youtube staat vol met filmpjes met de uitleg van het prisoners dilemma. Enkele voorbeelden:
InsteadEgghead
Animatie
Dilbert

De boodschap er achter is: Individueel loont het om voor jezelf te kiezen, maar collectief loont het om samen te werken. Wat is belangrijker?

Een prachtige variant op dit prisoners dilemma kom je tegen in de film “A beautiful mind” uit 2001, van Ron Howard en met Russell Crowe en Jennifer Connelly in de hoofdrol.

De vraag achter het prisoners dilemma is natuurlijk: wat kan de gevangene het beste doen?
Natuurlijk zouden beide gevangenen moeten zwijgen. Maar ze kijken alleen naar hun eigen voordeel. Als de ander zwijgt en jij bekent, dan ben je vrij. Als de ander bekent en jij bekent, dan krijg je 2 jaar minder dan die ander. De conclusie die getrokken wordt is dus: bekennen!

Het gaat ook over vertrouwen. Door te vertrouwen kunnen ze samenwerken en zijn ze beiden het best af.

In het dagelijks leven komt dit mechanisme best vaak voorbij. En altijd zijn er twee keuzes, namelijk: ‘samenwerken’ (in dit geval dus beiden zwijgen) en ‘deserteren’ (in dit geval dus kiezen voor het eigen hachje).

Als het bij grotere maatschappelijke problemen voorkomt, dan gaat het niet meer om twee mensen die al dan niet samenwerken, maar om heel veel mensen. Twee voorbeelden van dergelijke maatschappelijke PD-situaties zijn: belasting betalen en afval opruimen.

Een ander voorbeeld is te vinden in het vervoer. Ga je in spitstijd met de bus of met de auto naar je werkplek?

	Ik neem de bus	Ik neem de auto
De meesten nemen de bus	20 minuten	10 minuten
De meesten nemen de auto	130 minuten	120 minuten

Nemen veel mensen de auto, dan komen er files en daar heeft ook de bus last van.
Collectief is het beter de bus te nemen, maar puur vanuit jezelf bekeken is de auto het handigst.

 

Hetzelfde gebeurt in de reclame. Als een afzetgebied 200 groot is en de markt evenredig verdeeld, dan krijgen beide bedrijven evenveel: 100 elk.

		Jij
		geen reclame	wel reclame
Concurrent	geen reclame	100, 100	25, 150
	wel reclame	150, 25	75, 75

Als jij voor 25 reclame maakt, dan haal je voor 75 bij de concurrent weg: 100 + 75 – 25 = 150. Dit kan omgekeerd ook. Tenslotte: als beiden voor 25 reclame maken, gaat dat van de omzet af: 100 - 25 = 75.

Ook de wapenwedloop (bijvoorbeeld tussen Amerika en Rusland destijds) is een PD-voorbeeld. Beide landen zijn beter af om samen te werken en een wapenwedloop te voorkomen. Toch wil elk land zich steeds zwaarder bewapenen.

En natuurlijk zijn er ook PD-voorbeelden op school. Als ik met een medestudent een project moet maken, kan ik de ander het werk laten doen en zelf relaxed toekijken. En dat kan ook omgekeerd. We kunnen beiden relaxen. Maar beiden de schouders eronder geeft het beste resultaat.

Kortom: Een PD is herkenbaar en veelvoorkomend. Het best is samenwerken.
fhamers.nl
Wikipedia.nl
Library of Economics and Liberty
vecon.nl
youtube.com